25 jaar Ribs & Blues
‘Combinatie van bluesmuziek en spareribs vanaf de start geweldig succes’
door Lauk Bouhuijzen
RAALTE – Voor de 25-ste keer tijdens Pinksteren (27, 28 en 29 mei) draait het op de Domineeskamp in hartje Raalte allermaal om die bijzondere combinatie van dampende blues- en rootsmuziek en rokende grills met daarop duizenden kilo’s spareribs. Ribs en Blues, in 2015, 2016 en 2018 uitgeroepen tot het beste bluesfestival van Europa, is een begrip voor tienduizenden bezoekers uit heel Nederland (en daarbuiten). Een terugblik op een 27-jarige geschiedenis (want in 2020 en 2021 gooide corona roet in het eten).
De allereerste keer, 18 en 19 mei 1997, was het op de Herenhof meteen een enorm succes. “We rekenden op zo’n 5.000 bezoeker in totaal. Dat werden er de eerste dag al 5.000 en de volgende dag nog eens 9.000. Paniek in de tent, om tien uur of zo was het bier op. En wij maar sjouwen met extra vaatjes bier die leverancier Korbeld overal weghaalde,” zo herinnerde Hans Reinders zich.
Hans was een van de mensen die aan de wieg stonden van Ribs en Blues. Over dat begin lopen de verhalen uiteen. Veel mensen van het eerste uur zijn overleden. Vast staat dat rond het afscheid van burgemeester Willem Zuidwijk (eerste burger van Raalte van mei 1971 tot zijn pensionering eind 1999, overleden in 2021) er een denktank kwam. De leden daarvan moesten op verzoek van Zuidwijk gaan nadenken over de mogelijkheden voor een tweede festival in Raalte naast het toen al grote Stöppelhaene.
De populaire horecaman en VVV-voorzitter Nols Heetkamp, inmiddels overleden, vertelde bij het 15-jarig bestaan; “Het kwam voort uit de wens om Raalte meer te promoten. Het nieuwe feest moest in ieder geval onderscheidend zijn en dus heel anders dan Stöppelhaene.” Meer en minder bekende Raaltenaren die meepraatten toen waren Henk Aa, wijlen Teun de Haan en Ruud Hendriks, Hans Reinders, Bert Reinders en Rob Telgenkamp (die nog steeds bestuurslid is).
Wie precies de naam en opzet van Ribs en Blues bedacht, daarover zijn en waren de meningen verdeeld. Ruud Hendriks stelde ooit dat hij met het idee voor bluesmuziek kwam, terwijl Hans en Bert Reinders opperden dat het een festival in de sfeer van het zuiden van de VS met barbecuewedstrijden moest worden. Teun de Haan, in juni 2021 overleden, heeft altijd gesteld dat hij samen met Bert Reinders de naam en de opzet van het festival heeft bedacht. De Haan tekende ook voor het allereerste krullende rood-witte logo.
Ruud Hendriks, begin 2018 overleden: “Al snel kwamen we tot de conclusie dat we zo’n nieuw festival uit de agrarische sfeer moesten trekken. Dat praten erover heeft in totaal toch zo’n twee jaar geduurd. Het evenement moest aan drie voorwaarden voldoen. Het moest gehouden worden tijdens Pinksteren, het moest een combinatie zijn van muziek en culinair en er moest een programma voor jong en oud komen. De gemeente had daarvoor wel 20.000 gulden (ruim 9.000 euro) over.”
Op eerste en tweede Pinksterdag 1997 was het zover; op de Herenhof werd voor de allereerste keer Ribs en Blues gehouden. De leden van carnavalsvereniging de Stoppelkaters timmerden met grote hoeveelheden sloophout (waar eerst duizenden spijkertjes en krammen uit moesten worden gehaald) sfeervolle huisjes, nog steeds te zien, in de stijl van het zuiden van de VS. Cuby & Blizzards (met manager Henk Aa) trad die eerste keer op en uit de VS waren 15 enorme barbecues (‘Oklahoma Joe’s en Cactus Jacks’) geïmporteerd. Voor wijlen Nols Heetkamp was dat later de aanleiding om een speciale BBB-store in Raalte te starten en landelijk bekend BBQ-deskundige te worden.
Jet Tusveld -haar echtgenoot Laurens Veltmaat is sinds jaar en dag bestuurslid Terrein en Techniek - werd in 1998 als de eerste secretaresse voor het nieuw gevormde bestuur gevraagd. Zij heeft mooie herinneringen; “Auto’s geparkeerd op de Herenhof die niet weg waren bij aanvang van Ribs en Blues werden met een heftruck verwijderd. Hoef je vandaag de dag niet meer te doen. Na afloop werden bij alle aanwonenden de ramen gewassen vanwege de vettige aanslag door al die rokende barbecues. Op een gegeven moment kwamen er meldingen over vette ramen vanuit heel Raalte….”
Veel bezoekers herinneren zich de eerste jaren op de Herenhof als sfeervol en gezellig. Maar dat terrein werd door het grote succes snel te klein, zelfs toen de vlakbij liggende Grote Markt en de Plas ook gebruikt werden voor bijvoorbeeld de spraakmakende Nederlandse Kampioenschappen BBQ in 1999.
In 2001 werd de stap naar het huidige festivalterrein de Domineeskamp gezet, in eerste instantie alleen de zuidelijke helft. Daarna volgde een deel van de noordelijke helft (hoek van de Jumbo) en enkele jaren later ook het laatste stuk van de Domineeskamp. Dat grotere terrein was destijds spannend; is die hele Domineeskamp niet te groot? Maar die twijfel duurden heel kort. De extra ruimte bood de mogelijkheid voor een nieuw, tweede podium (inmiddels het Deltapodium) als kleine tegenhanger van het grote Mainstage. Waar in de beginjaren zo’n zes tot tien bands per festival optraden, groeide dat met twee podia naar 24 of 25.
De grotere Domineeskamp bood veel nieuwe mogelijkheden. Er kwamen onderdelen als de Kids Corner voor de jongste jeugd en Adventureland voor de oudere jeugd bij. En natuurlijk Barbecueland als de populaire plek waar duizenden kilo’s spareribs worden bereid en gegeten. Bijzondere activiteiten waren er ook; de fameuze Wall of Death met rondrazende motoren trok veel kijkers. En er was dat bijzondere wereldrecord in 2002; de grootste hamburger ter wereld die maar liefst 3714,5 kilo woog.
Wie het imposante lijstje van opgetreden bands tijdens 25 edities bekijkt zal onder de indruk zijn. Bestuurslid Rob Telgenkamp met zijn vele contacten in de blues- en muziekwereld verdient daar alle credits voor. Inmiddels heeft zijn compagnon Frank Satink dat overgenomen. Wel is er een muzikale verschuiving. In de beginjaren lag het accent vooral op blues en bluesrock maar inmiddels wordt er breder geprogrammeerd met bands en artiesten met allerlei stijlen rootsmuziek en Americana. Verder kwamen internationale toppers als Status Quo, de Beach Boys, Jools Holland, Alvin Lee van Ten Years After, Solomon Burke en John Mayall naar Raalte. Enkele jaren geleden is wel heel bewust besloten om niet meer mee te gaan in de concurrentiestrijd van festivals met steeds grotere gages voor internationale toppers. “Financieel gewoon niet meer verantwoord. Of je moet 100 euro of meer entree gaan vragen en dat willen we niet’, was de conclusie van het bestuur enkele jaren geleden.
Ribs en Blues zelf kende altijd op eerste en tweede pinksterdag (met tot dit jaar) gratis toegang waar de inmiddels verdwenen Raalter Pinkster Party op zaterdagavond wel betaalde entree had. In 2022 trok die gratis entree bij publiekstrekker Danny Vera zoveel bezoekers dat het terrein tijdelijk afgesloten moest worden. Daarom wordt komende jubileumeditie een entree van 10 euro per dag (of 25 euro voor het hele pinksterweekeinde) gevraagd (en kinderen tot 12 jaar gratis). Noodzakelijk om overzicht te hebben en de veiligheid van iedere bezoeker te kunnen garanderen zo vond het bestuur na Pinksteren 2022 (dat ook nog door opvallend slecht weer getroffen werd).
Het bestuur van het Raalter festival heeft in de loop der jaren een stevige professionaliseringsslag gemaakt. Gezien de enorm gegroeide omvang - financieel maar ook met inmiddels zo’n 1000 vrijwilligers in actie- is dat hard nodig om de continuïteit ook in de toekomst te kunnen garanderen. De meeste bestuursleden zijn al 20 jaar of langer actief en weten precies wat er nodig is. Plus dat er voortdurende nieuwe, jongere vrijwilligers komen, zoals bijvoorbeeld het recente initiatief van de ‘Friends van Ribs en Blues’. Of het waar is, dat is nooit officieel bevestigd, maar er zou een door ieder bestuurslid ondertekende verklaring zijn; mocht er ooit vlak voor Pinksteren een bestuurslid overlijden, dan is er een minuut stilte genoeg maar gaat het gewoon door; “Want niemand van ons is groter dan het festival!”
